STRATEGIE DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH, ZAPOBIEGAWCZYCH
ORAZ INTERWENCYJNYCH WOBEC DZIECI l MŁODZIEŻY
W ZAKRESIE PROFILAKTYKIW ZESPOLE SZKÓŁ W KRUSZEWIE
Podstawy prawne podejmowania działań profilaktycznych
§1
1. Ustawa o systemie Oświaty (z dnia 7.09.1991 z późniejszymi zmianami)
2. Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1982r. nr 35, poz. 230 z późniejszymi zmianami)
3. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 1997r. nr75 , poz. 468) , nowelizacja z dnia 27 listopada 2000r. (Dz. U. nr 103, poz. 1097) Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.
4. Ustawa z dnia 9 listopada 1995r.o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1995r. nr 10 , poz. 5 5).
5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem.
6. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich (Ustawa 26. 10.1982 O postępowaniu w sprawach nieletnich)
7. Statut, program wychowawczy i program profilaktyki zespołu szkół
§2
WSTĘP
Strategia działań wychowawczych, zapobiegawczych oraz interwencyjnych wobec uczniów zagrożonych uzależnieniem obejmuje wszelkie działania wychowawcze, profilaktyczne, edukację prozdrowotną i jest realizowana przez wszystkich pracowników szkoły.
Podmiotem działań w ramach strategii są uczniowie.
Strategia działań wychowawczych i zapobiegawczych
I. Dyrektor szkoły:
- Realizuje zadania wynikające ze Statutu Szkoły.
- Monitoruje i odpowiada za realizację strategii działań wychowawczych, zapobiegawczych i interwencyjnych.
- Na bieżąco informowany jest przez wychowawców, nauczycieli i innych pracowników szkoły o podejmowanych przez nich działaniach wynikających z realizacji strategii.
- Podejmuje stosowne decyzje tak, aby każda interwencja była przeprowadzona z zachowaniem wszelkich praw zarówno uczniów, jak i ich rodziców.
II. Nauczyciele i wychowawcy klas:
- Realizują zawarte w Szkolnym Programie Wychowawczym,Szkolnym Programie Profilaktyki oraz w Planach Pracy Wychowawcy Klasowego.
- Systematycznie prowadzą edukację prozdrowotną, promocję zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia wśród uczniów na godzinach do dyspozycji wychowawcy, na zajęciach pozalekcyjnych, kołach zainteresowań.
- Realizują zagadnienia dotyczące zapobieganiu narkomanii w ramach przedmiotów, których podstawy programowe uwzględniają te zagadnienia.
- Uczestniczą w WDN oraz kursach, szkoleniach, konferencjach z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów młodzieży oraz sposobów podejmowania wczesnej interwencji w sytuacji zagrożenia uzależnieniem.
- Wykorzystują zdobytąwiedzę w pracy z młodzieżą i ich rodzicami informując o szkodliwości środków i substancji, których używanie łączy się z zagrożeniem bezpieczeństwa oraz może doprowadzić do uzależnienia.
- Wychowawcy klas organizują szkolenia z rodzicami uczniów o charakterze profilaktycznym, zapraszają specjalistów z zakresu tej tematyki.
- Wychowawcy klas dokonują diagnozy sytuacji wychowawczej, przejawów zachowań ryzykownych uczniów swojej klasy, sytuacji życiowej rodzin dysfunkcyjnych.
- Wychowawcy klas i nauczyciele współpracują z pedagogiem, psychologiem z poradnią PP, szkolną pielęgniarką w zakresie realizowania zagadnień profilaktycznych, wychowawczych i edukacji prozdrowotnej.
III. Pielęgniarka szkolna podczas pobytu na erenie szkoły:
- Udziela pierwszej pomocy przedmedycznej na terenie szkoły uczniowi, który wymaga takiej interwencji; określa stan, w jakim on się znajduje.
- Wzywa pogotowie ratunkowe, jeśli wymaga tego stan zdrowia ucznia.
- Powiadamia dyrektora szkoły o każdej interwencji w sytuacji, gdy stwierdzi,że uczeń jest pod wpływem alkoholu lub środków odurzających lub stał się ofiarą pobicia.
- Współpracuje z pedagogiem i psychologiem w sytuacjach kryzysowych, wymagających udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej lub podejrzewa, że uczeń a problemy zdrowotne spowodowane zaniedbaniem stanu zdrowia lub złym odżywianiem.
IV. Pracownicy obsługi szkoły
Informują dyrektora szkoły lub wychowawcę lub nauczyciela o każdej zaobserwowanej sytuacji kryzysowej, wymagającej interwencji pracownika szkoły.
§3
1.Uzależnienie jest poważnym zagrożeniem dla funkcjonowania społecznego, kondycji zdrowotnej i moralnej ludzi. Na różne formy uzależnień szczególnie podatny jest nastolatek, czyli "ktoś, kto znalazł się na granicy dwóch światów: beztroskiego dzieciństwa i poważnego świata ludzi dorosłych"
Krytykuje otaczające go normy i wartości, ponieważ chce być niezależny. Jest skupiony na samym sobie, ma potrzebę "stworzenia" nowego Ja, emocjonalnie reaguje na oceny i uwagi ze strony otoczenia. Jeżeli w tym jakże trudnym okresie dojrzewania młody człowiek nie znajdzie zrozumienia i wsparcia w świecie dorosłych, poszuka ich w grupie rówieśniczej, zazwyczaj uwikłanej w podobne problemy. Stąd droga do uzależnienia już bliska. Najczęściej bowiem zwycięża potrzeba zaakceptowania przez grupę oraz chęć uwolnienia się od stresu.
Zapobiegając takiemu rozwojowi wydarzeń, pedagodzy, rodzice i prawni opiekunowie powinni podejmować spójne działania profilaktyczne.
2. Przemoc jest to zjawisko wynikające z działalności człowieka, jest intencjonalne -zawsze zmierza do osiągnięcia jakiegoś celu, skierowane przeciwko drugiej osobie , które narusza prawa i dobra osobiste drugiego człowieka powodujące cierpienie i szkody. Odpowiedzialność ponosi zawse sprawca , niezależnie od tego co czyni ofiara.
3. Agresja - zaliczamy do niej :
1) łamanie przepisów (praw ucznia), zakłócenie porządku,
2) dzikie harce , wygłupy,
3) świadome naruszanie dyscypliny,
4) odmowa i robienie na przekór,
5) przeklinanie (agresja słowna),
6) tyranizowanie,
7) dyskryminacja,
8) groźby użycia przemocy,
9) wandalizm,
10) bójki,
11) ataki na nauczycieli,
12) zbiorowa przemoc
Zachowania agresywne są zaliczane do objawów niedostosowania społecznego.
4.Mobbing -jest to długotrwałe nękanie, izolowanie i psychiczne wykańczanie dziecka przez rówieśników.
Jak rozpoznać , że dziecko jest ofiarą przemocy w szkole:
1) jest przezywane , wyśmiewane , upokarzane
2) jest zaczepiane, popychane, szturchane
3) jest wciągane w bójki i nie potrafi się obronić
4) koledzy zabierają mu książki, pieniądze i inne rzeczy
5) ma siniaki, zadrapania i podarte ubrania
6) na przerwach jest samotne, trzyma się nauczyciela
7) ostatnie jest wybierane do drużyn w grach
8) odpowiadając na lekcjach jest nerwowe i niepewne
9) jest sfrustrowane, łatwo doprowadzić je do płaczu
5. Możliwość interwencji:
1) konsekwentne karanie przejawów agresji
2) konsekwentne wynagradzanie prospołecznych zachowań ,
3) trening umiejętności społecznych (grupy, które się tworzy aby uwrażliwiać na innych)
4) trening kontrolowania złości
5) ćwiczenie empatii
6) uczenie społecznie akceptowanych form radzenia sobie z napięciem
STRATEGIA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH
§4
1. Profilaktyka w rozumieniu potocznym jest oddziaływaniem zapobiegającym niepożądanym zjawiskom. Każda odmiana profilaktyki jest systemem działań zmierzających do utrzymania istniejącego stanu rzeczy ocenianego jako pożądany lub satysfakcjonujący. Częściej profilaktyka jest systemem działań mających na celu niedopuszczenie do pojawiania się takich stanów rzeczy, które byłyby ocenione jako negatywne, a które mogą już występować w formach zalążkowych.
W profilaktyce ważne jest traktowanie ludzi po "ludzku". Praca każdego z nauczycieli nie może odbywać się w oderwaniu od dnia codziennego szkoły. Ze względu na planowanie pracy profilaktycznej, przedmiotem wnikliwych obserwacji powinny być następujące elementy:
a) dotyczące klasy
wartości, zwyczaje klasy, hierarchia i stopień zintegrowania wewnętrznego (w tym również określenie wsparcia, jakie uczniowie wzajemnie sobie dają i mogą dawać w szczególnie trudnych sytuacjach);
b)indywidualna sytuacja każdego ucznia
umiejętności, potrzeby, wartości i wyróżniające cechy charakteru poszczególnych wychowanków wraz z określeniem siły związków rodzinnych i charakteru rodziny (jak i stosunek rodziny do szkoły) oraz znajomość wiedzy z zakresu psychologii rozwojowej aktualnego wieku uczniów;
c)relacje klasy,
poszczególnych uczniów z wychowawcą i nauczycielami oraz relacje uczniów ze środowiskiem osób dorosłych, rodziców, pracowników szkoły.
d)trudności, jakie napotykają w codziennym życiu;
e) elementy dotyczące wychowawcy
własne (wychowawcy) preferencje, umiejętności preferowane w życiu codziennym, wartości, upodobania, talenty, lęki i obawy w kontaktach interpersonalnych.
2. Podstawowymi czynnikami, które chronią przed patologią społeczną są:
- autentyczne związki społeczne, w których biorący udział ludzie cenią indywidualność i wzajemny szacunek;
-jasne reguły współżycia.
Są to elementy diagnozy.
3.Obszar zamierzonych zmian
1)Zmiany zewnętrzne
Działania profilaktyczne szkoły mają wprowadzić pewne pożądane zmiany zarówno w samych uczniach jak i w środowisku, w którym żyją.
Z jednej strony uczymy uczniów sztuki odmawiania a równocześnie mamy na uwadze to, aby z grupy jego rówieśników wykorzenić obyczaj namawiania do picia, palenia i ośmieszenia w razie odmowy. Oddziałując na społeczność lokalną np. poprzez włączanie rodziców w pracę profilaktyczną, dążymy do zmiany postawy.
2)Zmiany wewnętrzne
Poprzez działania profilaktyczne zwiększamy ilość wiedzy i informacji naszych uczniów, które powinny motywować do zdrowego stylu życia.
Unikamy monotonnych pogadanek. Zajęcia prowadzone są w sposób atrakcyjny, odwołują się do doświadczeń i wyobraźni, i dlatego są łatwiej przywoływane w chwili gdy trzeba je zastosować w praktyce.
Ogromne znaczenie w pracy profilaktycznej ma wykształcenie u uczniów różnych umiejętności.
Dostarczamy nie tylko wiedzę, uczymy koncentracji uwagi, wykorzystujemy doświadczenia, ale także ćwiczymy nowe zachowania (np. mówienie o swoich uczuciach, uważne słuchanie drugiej osoby).
Każdy wychowawca w ramach zajęć kształtuje postawy i wartości (prawda, dobro, miłość, wolność, rodzina). Ważnym motywem skłaniającym kogoś do picia lub powstrzymywania się od niego, jest chęć upodobnienia się do innych, czyli spełnienia podstawowych norm otoczenia.
4.Podstawowe środowiska oddziaływań wychowawczych
Nowoczesna profilaktyka powinna przebiegać równocześnie w wielu środowiskach. Należą do nich:
a) szkoła,
b) rodzina,
c) społeczność lokalna.
Działania powinny oddziaływać na wszystkie środowiska. Z naszego rozpoznania środowiska wynikają następujące uwarunkowania wzrostu zapotrzebowania na środki uzależniające wśród uczniów:
-zła kondycja psychofizyczna uczniów,
-brak poczucia oparcia psychicznego w domu,
-duże obciążenie szkolnymi zadaniami przy nie zawsze sprzyjającej atmosferze wychowawczej w szkole,
-bezrobocie i zagrożenie bezrobociem rodziców.
a) Szkoła
Powody, dla których szkoła winna być szczególnie ważnym miejscem działań profilaktycznych:
1. Szkoła jest miejscem intensywnego rozwoju w zakresie funkcjonowania interpersonalnego i społecznego w grupie rówieśniczej,
2. Szkolą jest miejscem działalności zadaniowej uczniów, a więc ujawnia trudności młodzieży związane z funkcjonowaniem odpowiedzialności za własne życie,
3. Szkoła jest miejscem konfrontacji autorytetów i kształtowania się poczucia własnej tożsamości ucznia,
4. Szkoła wypełnia znaczną część aktywnego życia młodzieży,
5. Z punktu widzenia rodziców szkoła jest terenem weryfikacji oczekiwań związanych z własnym dzieckiem,
6.Szkoła pozwala na łatwy dostęp do środowiska młodzieży i sprawną organizację prowadzonych oddziaływań.
Działaniami profilaktycznymi w szkole są:
- Spójne działania oparte na Programie Wychowawczym Szkoły i Programie Profilaktyki,
-działania incydentalne, będące formą odpowiedzi na konkretne zdarzenia w szkole lub w środowisku, w którym działa szkolą.
b) Rodzina
Wzorce zachowań dziecka, jego sposoby przeżywania i umiejętności przystosowania się do otoczenia poza rodziną są w znacznym stopniu zdeterminowane tym, co się dzieje w rodzinie.
Praca profilaktyczna dla rodzin jest dwojakiego rodzaju: terapia rodzin i poradnictwo rodzinne. Celem jest osiągnięcie poprawy funkcjonowania rodziny, a tym samym poprawy warunków rozwoju dziecka, lepsze zaspokojenie jego potrzeb psychicznych. Terapię rodzin prowadzą wykwalifikowani terapeuci w instytucjach wspierających rozwój. Prowadzone poradnictwo rodzinne jest formą pomocy psychologicznej, ukierunkowaną na rozwiązywanie konkretnego problemu zgłaszanego przez rodzinę.
Rodzice dowiadują się jakie są najbardziej prawdopodobne przyczyny niepokojących zachowań dziecka. Niektórym rodzinom wystarczy okazanie zrozumienia i uspokojenie poprzez udzielenie informacji i wyjaśnień (praca psychoedukacyjna). Pozostałym udziela się rad, proponuje się inne od dotychczasowych sposobów postępowania wobec dziecka. W bardziej złożonych sytuacjach stosujemy negocjacje między dorosłymi i dzieckiem. Celem jest osiągnięcie kompromisu.
Włączenie rodziców do pracy profilaktycznej prowadzonej zgodnie z Programem Wychowawczym i Programem profilaktyki szkoły jest najcenniejszym elementem naszej pracy i element w stanowi ważny zapobieganiu przemocy i uzależnieniom.
ROLA WYCHOWAWCY PODEJMUJĄCEGO DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE
§5
1.Nieumiejętne prowadzenie zajęć może spowodować wiele szkód i osiągnąć odwrotny do zamierzonego skutek.
Oprócz szczerości i odpowiednich umiejętności interpersonalnych ważna jest wiedza każdego wychowawcy, który musi być osobą kompetentną. Nie chodzi o encyklopedyczny przekaz informacji o uzależnieniach, ale o umiejętne "dozowanie" wiadomości przy okazji poszczególnych zajęć.
2.W danej klasie zajęcia profilaktyczne powinien prowadzić wychowawca klasy lub pedagog, którzy wspólną pracę muszą poprzedzić rozpoznaniem sytuacji rodzinnej uczniów, struktury grupy, wzajemnych relacji, wyraźnych związków koleżeńskich, komunikacji, trudności, jakie uczniowie napotykają w życiu.
W pracy profilaktycznej prowadzący powinien skupiać się przede wszystkim na człowieku, jego życiowych aspiracjach oraz wymaganiach stawianych przez codzienne życie. Musi być konkretny i kompetentny oraz przekonujący.
W czasie rozmów bezpośrednio poruszających problem uzależnień wychowawca musi unikać moralizowania i straszenia, posługiwać się prostym językiem oraz konkretnymi argumentami.
3.Umiejętności, które przydadzą się w profilaktyce:
-dobry kontakt z ludźmi,
-umiejętność przyznania się do własnych błędów czy niewiedzy,
-umiejętność jasnego wyrażania swoich poglądów (szczególnie wobec narkotyków, nie mogą być one tolerujące ani przyzwalające),
-wyobraźnia,
-empatia,
-świadomość własnych wartości,
-nie ocenianie innych ludzi, np. "Jesteś głupi, bo,..",
-umiejętność słuchania, szczególnie tego, co zawarte "między wierszami",
-zachęcanie,
-nagradzanie aktywności uwagą i odpowiednimi słowami,
-chęć zrozumienia,
-chęć udzielenia pomocy, *:
Kluczową rolę w pracy profilaktycznej pełnią mądrzy i odpowiedzialni pedagodzy oraz wychowawcy.
PODSTAWOWE ZADANIA PEDAGOGA SZKOLNEGO W PRACY PROFILAKTYCZNEJ
§6
1. Selekcja i wdrażanie programu - osoba pedagoga odpowiedzialna jest za gromadzenie wiedzy o istniejących programach profilaktycznych, ich podstawach teoretycznych, uwarunkowaniach i skuteczności. Od niej zależy wybór najodpowiedniejszego programu i ewentualna jego adaptacja do warunków lokalnych tak, aby uczniowie, nauczyciele i rodzice otrzymali najbardziej potrzebną pomoc.
2. Konsultowanie - programy profilaktyczne oraz poszczególne lekcje wychowawcze wymagają, aby pedagog szkolny był konsultantem, który określa i wspomaga obszary życia wpływające korzystnie na psychiczne samopoczucie.
3. Modelowanie - pedagog szkolny dostarcza wzorców zachowań zarówno uczniom, jak i dorosłym pracownikom szkoły.
4. Poradnictwo dla rodziców - pedagog zapoznaje rodziców z realizowanymi programami profilaktycznymi, pracuje na rzecz usprawnienia komunikacji między rodzicami a dziećmi, a także włącza rodziców w programy pomocowe dla młodzieży.
5.Ewaluowanie programów profilaktycznych - ponieważ pedagog zna program i potrzeby szkoły, ale często sam nie realizuje programu, winien również opisywać, badać i oceniać efekty innych realizowanych zajęć i programów profilaktycznych.
EDUKACJA RÓWIEŚNICZA
§7
1. Ważnym elementem oddziaływań wychowawczych w każdej szkole jest aktywny udział młodzieży w podejmowanych działaniach. Uczniowie klas starszych są wiarygodnym przykładem jak odnaleźć się w nowej szkolnej rzeczywistości, jak poradzić sobie z nieśmiałością, jak być asertywnym, jak nie wdawać się w bójki itp. Sądimy, że dobrym pomysłem jest korzystanie z pomocy ochotników z klas III gimnazjum, którzy na spotkaniach z pedagogiem szkolnym uczą się jak rozmawiać z klasą, jakie tematy poruszać i jakimi technikami posługiwać się, aby zainteresować kolegów. Tak przygotowane zespoły 2-3 osobowe próbują swoich sił na spotkaniach z uczniami klas młodszych, które odbywają się w ramach godzin wychowawczych.
2. Obecność nauczyciela jest wskazana, ale dopuszczamy możliwość prowadzenia lekcji przez młodzież klasy III gimnazjum dla pozostałych uczniów.
WSPÓŁPRACA Z ROŻNYMI INSTYTUCJAMI (GŁÓWNIE POZARZĄDOWYMI)
§8
1.We wszelkich działaniach profilaktycznych podejmowanych przez każde gimnazjum nie jesteśmy osamotnieni. Istnieje wiele instytucji, których zadaniem jest wspieranie, informowanie, szkolenie, a także prowadzenie działalności profilaktyczno-terapeutycznej. Z propozycji form współpracy mogą korzystać rodzice, uczniowie oraz nauczyciele.
2.Najważniejszymi instytucjami, z którymi należy rozwijać współpracę są:
- OSP
- Caritas
- Zespół Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych,
- Policja,
- Sąd Rejonowy
WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI
§9
1. Główne formy współpracy z rodzicami na terenie szkół:
l )organizowanie zebrań z rodzicami z udziałem psychologa, wychowawcy, policjanta i specjalisty do spraw uzależnień,
2)zainteresowanie rodziców programami edukacyjnym, wychowawczym, profilaktyki (bardzo ważne jest zebranie informacji zwrotnych dotyczących tych programów, a także uwzględnienie propozycji),
3)wyjaśnianie rodzicom, że bez ich pomocy i współuczestnictwa profilaktyka nie przynosi efektów,
4)przedstawianie rodzicom rzetelnych faktów dotyczących zagrożeń (np. dane uzyskane z policji), podawać wyniki badań i statystyk dotyczących Gminy Ujście i Powiatu Pilskiego,
5)zapraszanie specjalistów, którzy będą podawać rodzicom podstawowe informacje o narkotykach, udzielać konkretnych odpowiedzi na pytanie, co robić w razie podejrzeń o branie narkotyków, informować na czym polega uzależnienie, jak rozpoznać sygnały świadczące o odurzaniu;
6)przekazywanie rodzicom wszelkich materiałów informacyjnych;
7)udostępnianie numerów telefonów i adresów organizacji, do których można kierować się z prośbą o pomoc;
8) przekonywanie rodziców o konieczności angażowanie się w życie szkoły;
9) organizowani e warsztatów dla chętnych rodziców, nawet jeśli jest niewielu chętnych.
Procedury postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia poczucia bezpieczeństwa.
§10
1. Procedura postępowania nauczycieli gdy dziecko jest ofiarą przemocy.
Reagowanie na doraźne sytuacje :
1) Słowna i stanowcza reakcja nauczyciela .
2) Próba rozdzielenia i odizolowania sprawcy i ofiary w miarę swoich możliwości fizycznych.
3) Zgłoszenie przypadku wychowawcy, pedagogowi, dyrekcji.
4) Rozmowy ze sprawcą i ofiarą zajścia - konfrontacja zdarzenia przeprowadzona przez osoby bezpośrednio uczestniczące w zdarzeniu.
5) Poinformowanie i wezwanie rodziców.
6) Jeśli doszło do drastycznego naruszenia godności ucznia powiadomienie policji.
7) Zawsze należy stawać po stronie dziecka pokrzywdzonego , który musi mieć w kimś oparcie , nawet jeśli koledzy mają do niego zastrzeżenia (trzeba pamiętać , że to ono jest ofiarą a nie sprawcą)
2. Procedura postępowania w sytuacji kiedy nauczyciel jest ofiarą przemocy.
(znieważenie nauczyciela, upokorzenie)
1) Ujawnienie sytuacji dla swojego dobra
2) Rozmowy pokrzywdzonego nauczyciela z innym nauczycielem , pedagogiem , dyrekcją (rozmowy o faktach zdarzenia)
3) Rozmowy razem z dyrektorem , z każdym sprawcą przemocy (jakie były przyczyny i motywy ich zachowania)
4) Poinformowanie i wezwanie rodziców
5) Ukaranie sprawców zgodnie z obowiązującymi w szkole regułami
6) Podpisanie zobowiązań z uczniami - sprawcami agresji o nie używaniu przemocy (zawarcie kontraktu), kary za łamanie zobowiązania przez ucznia
7) Jeśli została naruszona godność nauczyciela, zostało złamane prawo - wezwanie policji (spisanie relacji poszkodowanego i świadków)
3. Jak postępować z uczniem sprawcą :
1) Uwaga udzielona uczniowi
2) Jeśli pojedyncze uwagi nie dają efektu i uczeń jest wciąż agresywny , stosuje przemoc:
cykliczne rozmowy zakończone spisaniem umowy określającej obowiązujące reguły zachowania i kary za ich łamanie
a) rozmowa z nauczycielem
b) z wychowawcą
c) z pedagogiem, psychologiem
d) z dyrekcją
e) z policją (w zależności od sytuacji)
3) Monitorowanie zachowania ucznia - obserwowanie zachowania ucznia przez nauczycieli uczących
4)Nagradzanie i karanie ; nagradzanie pozytywnych zachowań sprawcy (zauważanie, docenianie , chwalenie) a negatywne karanie.
W pracy ze sprawcą najważniejsze jest s aby nauczyciel pomógł dziecku zastąpić dotychczasowe zachowania przemocowe zachowaniami pozytywnymi. Taka praca z uczniem wymaga czasu, zaangażowania pracy zespołu nauczycieli oraz pewnej wiedzy psychologicznej i pomysłowości.
4. Procedura postępowania z ofiarą przemocy :
- pomoc polega na zapewnieniu mu poczucia bezpieczeństwa w szkole - czyli przerwaniu wszelkich aktów przemocy jakie wobec niego stosowano
1) Rozmawianie z uczniem o istniejącej sytuacji
2) Dla swojego dobra uczeń powinien współpracować z nauczycielem: opowiedzieć o konkretnych wydarzeniach, wskazać sprawców. Na dorosłych spoczywa obowiązek rozwiązania tego problemu, zachowanie dyskrecji .
3) Rozmawianie z rodzicami - współpraca z rodzicami i wspólnymi siłami rozwiązanie problemu.
4) Wspieranie dziecka:
a) okazywanie zainteresowania uczniowi - rozmawianie na temat jego sytuacji w klasie, w szkole , okazanie zrozumienia dla uczuć ucznia
b) pozytywne wzmacnianie ucznia i dodawanie mu odwagi;
-ukazywanie mocnych stron dziecka dowartościowywanie budowanie wiary w siebie
c) uczenie umiejętności reagowania w sytuacjach znęcania się:
dawanie uczniom wskazówek dotyczących reagowania na zaczepki innych uczniów (scenki w różnych sytuacjach i przećwiczenie z dzieckiem)
d) pokazywanie zachowań prowokujących: wskazanie dziecku roli jaką dziecko wyzwala agresje innych uczniów, jak ją powstrzymać
Podczas rozmów z dzieckiem - ofiarą unikać przypisywania dziecku winy za zaistniałą sytuację
- bagatelizowania problemu dziecka, dawanie dobrych rad
W wielu wypadkach uczniowie ofiary szkolnej przemocy są niechętne do rozmów o swojej sytuacji z powodu lęku przed zemstą sprawców, nieśmiałości, zbyt trudnego tematu, małego zaufania do nauczycieli, złego doświadczenia. Należy próbować różnych sposobów porozumiewania z uczniem.
Działania interwencyjne
§11
1. W przypadku uzyskania informacji, że uczeń który nie ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji, nauczyciel podejmuje następujące kroki:
1) Sporządza dokładną notatkę służbową.
2) Przekazuje uzyskaną informację wychowawcy klasy wraz z informacją pisemną.
3) Wychowawca informuje pisemnie o fakcie pedagoga i dyrektora szkoły.
4) Wychowawca wzywa natychmiastowo do szkoły rodziców ( opiekunów prawnych ucznia). Przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz uczniem w ich obecności. W przypadku potwierdzenia informacji zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś do bezwzględnie szczególnego nadzoru nad dzieckiem.
5)W toku interwencji profilaktycznej można zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki do specjalistycznej placówki i udział dziecka w programie terapeutycznym.
6) Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o demoralizacji ich dziecka, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję .
7) Podobnie, w sytuacji gdy, szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych : rozmowy z rodzicami, rozmowy i ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem, psychologiem itp., a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły powiadamia sąd rodzinny lub policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji.
2. W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków powinien podjąć następujące kroki:
1) Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy.
2) Odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawia go samego; stwarza warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie ani zdrowie (w przypadkach uzasadnionych zostaje przeprowadzony test na obecność narkotyków w moczu )
3) Wzywa lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości lub odurzenia, ewentualnie udzielenia pomocy medycznej.
4) Sporządza dokładną notatkę z zaistniałej sytuacji.
5) Zawiadamia o fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów, których zobowiązuje do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły.
6) Gdy rodzice/opiekunowie odmówią odebrania dziecka, o pozostaniu ucznia w szkole, czy przewiezieniu do placówki służby zdrowia, albo przekazaniu go do dyspozycji funkcjonariuszom policji - decyduje lekarz po ustaleniu aktualnego stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły.
7) Dyrektor szkoły zawiadamia najbliższą jednostkę policji, gdy rodzice ucznia będącego pod wpływem alkoholu lub narkotyków odmawiają przyjścia do szkoły, a jest on agresywny, bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych osób. W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości, policja ma możliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień albo do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych- na czas niezbędny do wytrzeźwienia (maksymalnie do 24 godzin).O fakcie umieszczenia zawiadamia się rodziców/ opiekunów oraz sąd rodzinny jeśli uczeń nie ukończył 18 lat.
8)Jeżeli powtarzają się przypadki, w których uczeń (przed ukończeniem 18 lat) znajduje się pod wpływem narkotyków lub alkoholu na terenie szkoły, to dyrektor szkoły ma obowiązek powiadomienia o tym policji lub sądu rodzinnego.
9) Spożywanie alkoholu na terenie szkoły przez ucznia, który ukończył 17 lat, stanowi wykroczenie z art.431 ust. l Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Należy o tym fakcie powiadomić policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji policji.
3.W przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominająca wyglądem narkotyk powinien podjąć następujące kroki:
1) Nauczyciel zachowując środki ostrożności zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu policji.
2) O ile to jest możliwe w zakresie działań pedagogicznych próbuje ustalić do kogo ta substancja należy.
3) Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły, który wzywa policję.
4) Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną substancję i przekazuje informacje dotyczące szczegółów zdarzenia. Nauczyciel jest zobowiązany sporządzić notatkę na o zaistniałej sytuacji.
4. W przypadku, gdy podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk powinien podjąć następujące kroki:
1) Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor) ma prawo żądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieży), ew. innych przedmiotów budzących podejrzenie co do ich związku z poszukiwaną substancją. Nauczyciel nie ma prawa samodzielnie wykonywać czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia- jest to czynność zastrzeżona wyłącznie dla policji.
2) O swoich spostrzeżeniach powiadamia pisemnie dyrektora szkoły oraz rodziców/ opiekunów ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa.
3) W przypadku, gdy uczeń mimo wezwania odmawia przekazania nauczycielowi substancji i pokazania zawartości teczki, dyrektor szkoły wzywa policję, która przeszukuje odzież i przedmioty należące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy.
4) Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel, po odpowiednim zabezpieczeniu zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją do jednostki policji. Wcześniej próbuje ustalić w jaki sposób i od kogo uczeń nabył substancję. Całe zdarzenie nauczyciel dokumentuje sporządzając możliwie dokładną notatkę z ustaleń wraz ze swoimi spostrzeżeniami.
5. Postępowanie wobec ucznia - sprawcy czynu karalnego lub przestępstwa
1) Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły.
2) Ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia.
3) Przekazanie sprawcy (o ile jest znany i przebywa na terenie szkoły) dyrektorowi szkoły lub pedagogowi szkolnemu pod opiekę .
4) Powiadomienie rodziców ucznia -sprawcy.
5) Niezwłoczne powiadomienie policji w przypadku gdy sprawa jest poważna (rozbój, uszkodzenie ciała), lub sprawca nie jest uczniem szkoły i jego tożsamość nie jest nikomu znana .
6) Zabezpieczenie ewentualnych dowodów przestępstwa lub przedmiotów pochodzących z przestępstwa i przekazanie ich policji.
6. Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu karalnego.
1) Udzielenie pierwszej pomocy (przedmedycznej), bądź zapewnienia jej udzielenia poprzez wezwanie lekarza w przypadku kiedy ofiara doznała obrażeń.
2) Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły .
3) Powiadomienie rodziców ucznia.
4) Niezwłoczne wezwanie policji w przypadku kiedy istnieje konieczność profesjonalnego zabezpieczenia śladów przestępstwa, ustalenia okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia .